Kunnen bloemen van kleur veranderen?

Steek een rode roos in een paars jasje!
Soms kunnen bloemen zich gedragen als een toverbal: afhankelijk van de plaats waar ze groeien, hebben ze een verschillende kleur. Dat heeft alles te maken met de zuurgraad van hun omgeving.
Roos verkleuren 11

Opgelet!

Gebruik handschoenen, een veiligheidsbril en een labojas. Doe dit proefje in een zuurkast of een goed geventileerde ruimte.

Wat heb je nodig?

  • 2 rode rozen
  • 2 maatbekers
  • Ammoniak 30%
  • Absorberend papier (bv. keukenrol)
  • Water
  • 2 stukjes lakmoes
Roos verkleuren 4
Roos verkleuren 5

Aan de slag!

Stap 1: Doe een prop absorberend papier in de beker en giet er wat ammoniak op, zodat het papier vochtig wordt.

Stap 2: Knip de twee rozen van de stengel. Laat nog een klein stukje van de stengel aan de bloemen hangen.

Stap 3: Leg één afgeknipte roos in een beker met ammoniak, met de bloemblaadjes naar beneden. De andere roos mag ondersteboven in een beker water. Wat zie je?

Stap 4: Doe nu een druppel ammoniak en een druppel water op een stukje lakmoes. Wat zal er nu gebeuren, denk je?

Roos verkleuren 11

Wat gebeurt er?

Zowel de roos als de lakmoes verkleuren door ammoniak. 

Hoe zit dat?

Van sommige stoffen weet je zo of ze zuur zijn of niet. Citroensap en azijn bijvoorbeeld, zijn zure vloeistoffen. Het tegenovergestelde van een zuur is een base. Bekende basische stoffen zijn afwasmiddel en ammoniak. Stoffen die noch zuur noch basisch zijn, noemen we neutraal.

Als je wil weten of een stof zuur of basisch is, kan je niet altijd gewoon proeven. Sommige stoffen zijn giftig, andere smaken zoet vanwege de grote hoeveelheid suiker die erin opgelost is (denk maar aan cola, die zoet smaakt maar eigenlijk heel zuur is). Daarom kunnen kleurstoffen die van kleur veranderen in een zure of een basische omgeving goed van pas komen. Zo’n kleurstof noemen we ook wel een zuur-base indicator. De kleurstof die de roos haar rode kleur geeft, is zo’n indicator. De basische ammoniak in de beker doet de roos verkleuren, van rood naar paars.

Ook lakmoes is een bekende zuur-base indicator. Het kleurt rood in een zure omgeving en blauw in een basische omgeving. Lakmoes wordt gewonnen uit korstmossen.

Waar kom je dat nog tegen?

De mogelijkheid om van kleur te veranderen, zorgt soms voor grappige taferelen. Mensen die een blauwe hortensiastruik aangekocht hebben, schrikken zich het volgende seizoen een hoedje wanneer de nieuw uitgekomen hortensia’s roze zijn. Dat heeft alles te maken met de zuurtegraad. In kalkrijke bodems krijgt de hortensia roze bloemen, in eerder zure bodems kleuren de bloemen mooi blauw.

Wiskunde – natuurwetenschappen – technologie – STEM:
Aso, kso, tso (doorstroom) 6.28: De leerlingen brengen organische en anorganische stoffen in verband met toepassingen en biologische en chemische processen in het dagelijks leven.
Aso, kso, tso (doorstroom) 6.47: De leerlingen gebruiken met de nodige nauwkeurigheid meetinstrumenten en hulpmiddelen om te observeren, te meten, te experimenteren en te onderzoeken in wiskundige, natuurwetenschappelijke, technologische en STEM-contexten.
Aso, kso, tso (doorstroom) 6.48: De leerlingen werken op een veilige en duurzame manier met materialen, chemische stoffen en technische en biologische systemen.
Kso, tso (dubbele finaliteit) 6.25: De leerlingen gebruiken met de nodige nauwkeurigheid meetinstrumenten en hulpmiddelen om te observeren, te meten, te experimenteren en te onderzoeken in wiskundige, natuurwetenschappelijke, technologische en STEM-contexten.
Kso, tso (dubbele finaliteit) 6.26: De leerlingen werken op een veilige en duurzame manier met materialen, chemische stoffen en technische en biologische systemen.
Bso (arbeidsmarktfinaliteit) 6.12: De leerlingen gebruiken met de nodige nauwkeurigheid meetinstrumenten, hulpmiddelen, om te observeren, te meten, te experimenteren en te onderzoeken in wiskundige, natuurwetenschappelijke, technologische en STEM-contexten.
Bso (arbeidsmarkt-finaliteit) 6.13: De leerlingen werken op een veilige en duurzame manier met materialen, chemische stoffen en technische en biologische systemen.