Wat zijn wintertenen en wat doe je eraan?

Zelfs als je je flink induffelt, kun je op winterse dagen last hebben van wintertenen: stekende ijskoude voeten en tenen. Wie er ooit al last van heeft gehad, wenst het niemand anders toe. Soms is de pijn, jeuk of zwelling namelijk zo erg dat we spreken van wintertenen of — in medisch jargon — perniones. 

Hoe ontstaan wintertenen?

De bloedvaten in onze uitstekende lichaamsdelen — onze handen en voeten — reageren op warmte en kou. Vriest het? Dan trekken ze samen om warmteverlies te voorkomen. Heel normaal. Maar soms lijkt de thermostaat van je lichaam niet goed te werken: je bloedvaten trekken dan te sterk of te lang samen, zelfs als de temperatuur nog boven het vriespunt is. Dan krijg je last van wintertenen. Of wintervingers, want het kan ook aan je handen gebeuren.

Waarvan krijg je last?

Omdat de vaten in je tenen samentrekken, krijgen ze te weinig zuurstof en voedingsstoffen. Ondertussen verwijden zich ook de kleinere, oppervlakkige vaatjes in de huid, wat zorgt voor roodheid en zwelling. Eigenlijk heeft iemand met wintertenen dezelfde soort klachten als een bergbeklimmer met bevroren tenen. Maar gelukkig dreigen zijn tenen niet af te sterven — iets wat die ongelukkige bergbeklimmer in de vriestemperaturen wél riskeert.

Wintertenen gaan ook gepaard met een jeukend, tintelend gevoel. Dat gebeurt wanneer we warme sokken over onze koude voeten trekken. De bloedvaten worden zo weer wijder, de bloedtoevoer komt weer op gang en de zenuwtoevoer wordt hersteld. En dat tintelt en prikt.

Wie krijgt het?

Wintertenen zitten waarschijnlijk ​‘in de familie’ — dokters vermoeden dat er sprake is van een genetische aanleg. Perniones duikt ook vaker op bij vrouwen, mensen die extreem mager zijn of die op korte tijd veel gewicht verloren. Er lijkt ook een verband te zijn met slechte voeding en bepaalde systeemziekten. Gelukkig treden wintervoeten al minder op dan vroeger, nu huizen beter verwarmd zijn en schoenen beter gemaakt.

Wat doe je eraan?

Voorkomen is beter dan genezen: hou je handen en voeten dus warm. Kies wel voor sokken in een ademend materiaal, die niet te strak zitten, want je wil natuurlijk geen zweetvoeten krijgen. Hou je tenen en vingers ook in beweging, zo blijft het bloed goed door de vaten stromen. Wat daar ook voor helpt? Een zachte massage. Laat die ijsklompjes dus maar eens onder handen nemen.