Wat als ... je neergebliksemd wordt?

Was hij in 1983 niet overleden door een schotwonde (oh ironie), dan kon je het navragen aan Roy Sullivan. Dé man die volgens het Guinness Book of Records maar liefst zéven blikseminslagen overleefde. Maar hoe kan dat dan?
Bliksem

Enige research leert ons dat het niet eens zo gek is dat Sullivan, een Amerikaanse parkwachter uit Virginia, die meervoudige spelingen van het lot overleefde. Van alle mensen die jaarlijks worden geraakt door de bliksem, kan maar liefst 90% zijn avontuur navertellen.

Roy Sullivan (© Guinness World Records)

De weg van de bliksem

De impact die de hamer van Thor of de speer van Odin heeft op je lichaam, hangt af van het type inslag. Het ergste wat je kan overkomen, is een directe inslag. Bijvoorbeeld wanneer je op een open vlakte staat met een golfclub of vislijn in de lucht. In dat geval stroomt alle opgebouwde elektriciteit (goed voor miljarden Volt) rechtstreeks doorheen je lichaam. En dat is bijna altijd fataal.

Directe inslagen zijn gelukkig zeldzaam. Vaker gebeurt het dat de bliksem op een voorwerp in de buurt inslaat en dan met heel wat minder energie overspringt op een menselijk slachtoffer. Of de bliksem slaat in op de grond en reist door je lichaam van bijvoorbeeld je ene voet die contact maakt met de grond naar de andere (daarom hou je tijdens een onweer best je voeten samen en de rest van je lichaam van de grond).

Van je sokken geblazen 

Bovendien is het zo dat er slechts een kleine hoeveelheid elektriciteit effectief dóór je lichaam gaat, maar het meeste via het zogenaamde flashover effect’ over de buitenkant van je lichaam reist. Dat flashover effect zorgt ervoor dat je inwendig minder schade ondervindt. Maar … als het in contact komt met zweet of regendruppels op het huidoppervlak, ontstaat er extreem veel hete stoom die je kleren letterlijk aan flarden scheurt en je schoenen van je voeten katapulteert.

Schoen van een overlevende (© William LeGoullon)

Natuurlijke tattoo

Maar de flashover-stroom kan ook het lichaam binnentreden via enkele zwakke’ punten van het lichaam: ogen, oren en de mond. Daarom hebben overlevenden van een blikseminslag vaak last van bijvoorbeeld staar of gescheurde trommelvliezen. Flashover veroorzaakt ook het zogenaamde Lichtenberg-patroon op de aangetaste huid, dat eruitziet als een miniatuur bliksemflits. Heel wat stoerder dan een tribal-tattoo, vind je niet? 

(© Winston Kemp en Judie Stanford)

Lange nasleep

Toch is de inwendige schade bij overlevenden niet min. Direct na de inslag is er o.a. sprake van bewustzijnsverlies en tijdelijke verlamming. Vaak heeft een bliksemflits ook een rechtstreeks effect op de elektrische regeling van het hart. Dat heeft een ingebouwde pacemaker, waardoor het in de meeste gevallen zichzelf reset. Het probleem is dat bliksem soms ook (via de oren) het hersengedeelte uitschakelt dat de ademhaling regelt. En daar is geen ingebouwde resetknop voorhanden, waardoor de zuurstoftoevoer stilvalt. Als reanimatie al soelaas biedt, blijven slachtoffers vaak levenslang last hebben van chronische hoofdpijn, persoonlijkheidsstoornissen, epileptische aanvallen enzovoort.