Waar komt muntsmaak vandaan?

Geen smaak

Maar vooraleer we overgaan tot de orde van de dag, eerst even een misverstand uit de wereld helpen. Want technisch gezien is de centrale vraag van deze blog wetenschappelijk onjuist. Munt is helemaal geen smaak, maar eerder een geur of zelfs een gevoel: de frisse sensatie die munt – en bij uitbreiding alle producten die menthol bevatten – teweegbrengt.

Dat komt doordat menthol, de smaakmaker – pardon: gevoelmaker – ons lichaam om de tuin leidt. Het activeert de receptoren op onze tong die geprogrammeerd zijn om te waarschuwen voor koude. Merkwaardig genoeg zijn planten erin geslaagd om een stofje te bouwen dat óók op die receptoren past. Trouwens, Spaanse pepers doen net het omgekeerde met het heet aanvoelende stofje ​‘capsaïcine’.

Oh dennenboom

Menthol is dus een gegeerd goedje om muntjes, kauwgum, tandpasta en zelfs sigaretten van de nodige frisheid te voorzien. Jaarlijks heeft de voedingsindustrie dan ook meer dan 30.000 ton van het goedje nodig. Als je dat allemaal zou willen oogsten uit muntplanten, heb je een oppervlakte nodig die groter is dan de provincies Antwerpen en Limburg tezamen!

Daar komt de dennenboom in the picture. Van de hars die afgetapt wordt uit dennenbomen, wordt terpentijn gemaakt. Van die terpentijn kan de voedingsindustrie synthetisch menthol maken. En er zijn dennenbomen genoeg om aan de grote vraag te voldoen: één liter terpentijn levert voldoende menthol op om 200 tubes tandpasta op smaak te brengen!

Spiegelbeeld

Vroeger hadden chemici het moeilijk om synthetisch menthol even goed te laten smaken dan de natuurlijke variant. Een klassiek ​‘isomerie’-probleem: het is in de scheikunde niet makkelijk om een bepaalde molecule te produceren zonder daarbij ook zijn perfecte spiegelbeeld te maken. En in het geval van menthol smaakt dat spiegelbeeld allesbehalve muntfris. Gelukkig is dat euvel ondertussen opgelost en kan men tegenwoordig vlot de juiste versie produceren.

Trouwens, synthetisch menthol is voor ons lichaam nét hetzelfde als natuurlijk menthol. Beide stofjes zien er op moleculair vlak identiek uit en hebben exact hetzelfde effect op ons lichaam. Alleen de manier waarop het gewonnen of gemaakt werd, verschilt.