Van bloem tot boem: opgepast, stofexplosies!

Met TNT en buskruit springen we – uiteraard – héél voorzichtig om. Maar pas je ook zo op met bloem of melkpoeder? Wat maar weinig mensen weten, is dat ook hele alledaagse soorten ​‘stof’ explosief kunnen zijn.
Meel3

Zelfs iets schijnbaar onschuldigs als een poeder kan ontbranden (check dit filmpje maar eens). En wat voor melkpoeder geldt, geldt ook voor bloem, poedersuiker, maïzena, houtzaagsel, oploskoffie, veevoeder, … Met al die poeders kunnen stofontploffingen plaatsvinden.

Hoe ontstaat een stofexplosie?

Voor een stofexplosie heb je drie zaken nodig: brandstof, zuurstof en warmte. Wanneer er een wolk brandbaar stof — met voldoende zuurstof tussen de deeltjes — in de lucht hangt, is er enkel nog warmte nodig om de deeltjes te laten ontbranden. Die hitte kan afkomstig zijn van een vlam of vonk. 

Het principe is eenvoudig: het fijn verdeelde stof brandt erg hevig, omdat het goed gemengd is met de zuurstof die nodig is voor verbranding. Belangrijk is dus wel dat die verhouding stofdeeltjes-zuurstof goed zit.

Hoe gevaarlijk is een stofexplosie?

Een stofexplosie lijkt op een gasexplosie, maar is verraderlijker. Dat komt omdat er na de eerste explosie vaak nog ontploffingen volgen. Door de primaire ontploffing kunnen er immers nieuwe stofwolken ontstaan. Dat leidt tot een kettingreactie aan stofexplosies waarbij de secundaire stofexplosies meestal zwaarder zijn dan de primaire.

Hoe groot is de kans op een stofexplosie?

In een industriële omgevingen waar met grote hoeveelheden poeder wordt gewerkt, of in silo’s waarin veel poeder wordt opgeslagen, is het risico op een stofexplosie groot. Alles wat daar vuur of statische elektriciteit kan opwekken, moet dan ook streng gecontroleerd worden.

Maar de kans dat de bloem in je keuken in brand schiet, is erg klein. Zolang je maar geen zakken bakmeel in de lucht begint te gooien en er vervolgens een lucifer onder houdt. (Serieus: niet doen!)

Gebeten door wetenschap? Plan een dagje Technopolis!

Koop je tickets

Boek je klasbezoek

Bronnen

stofexplosieontploffingvuurbrandstofzuurstofwarmtevuurdriehoek