Placebo-effect bij sporten

Hoofdpijn? Je neemt een pijnstiller en je kunt er weer even tegenaan. Vaak zelfs al voor het actieve bestanddeel in de pil begint te werken. Alleen al maar omdat je wéét dat je iets innam. Nog straffer wordt het wanneer pijn of klachten verminderen bij iemand die een middel neemt waarin géén werkzame stof zit. Allemaal voorbeelden van het placebo-effect: het fenomeen dat een behandeling beter helpt tegen pijn als je gelóóft dat het helpt. Dat placebo-effect zou volgens een Noors onderzoek ook bij sportieve trainingen optreden: je presteert beter als je gelooft dat je een persoonlijk schema volgt.

Gepersonaliseerd trainingsprogramma

Noorse wetenschappers besloten het placebo-effect te testen bij atleten. Ze zetten een pilootstudie op met 40 deelnemers en gaven hen een trainingsprogramma. Aan de helft vertelden ze dat de training speciaal aan hen was aangepast, gebaseerd op een fysieke test die ze eerder hadden doorlopen. De andere helft kreeg die informatie niet.

En dan was het sporten geblazen: de deelnemers deden trainingen waarbij het gewicht en het aantal herhalingen soms lichtjes van elkaar verschilden, maar gemiddeld genomen waren de oefeningen grotendeels hetzelfde voor iedereen. Na een trainingsperiode van 10 weken werden de deelnemers opnieuw getest in het laboratorium.

De resultaten waren opmerkelijk. Er was wel degelijk sprake van een placebo-effect: de sporters die dachten dat ze een gepersonaliseerd trainingsschema hadden gekregen, haalden gemiddeld betere resultaten dan de anderen. Het verschil zat vooral in een specifieke squat-oefening, die ze beter uitvoerden. De onderzoekers benadrukken wel dat opvolgstudies met meer proefpersonen nodig zijn om duidelijke conclusies te kunnen trekken.

Effect van training

Het placebo-effect wordt niet vaak bestudeerd in de context van lichaamsbeweging, omdat blinde studies iets moeilijker uit te voeren zijn. Daardoor zijn nieuwe, hippe trainingen – én de straffe resultaten die ze beloven – niet altijd betrouwbaar. Weinig studies houden immers rekening met het placebo-effect. Misschien werkt de training dus alleen maar zo goed, omdat iedereen erin gelooft.