Muggen: het gevleugelde gevaar!

Piepklein beestje met enorme impact op de wereldgeschiedenis
Het dodelijkste dier ter wereld? Neen, dat is géén tijger, haai of krokodil. Het is een piepkleine mug. Met een simpele muggenbeet verspreidt ze ziektes als malaria en dengue. Goed voor haast een miljoen menselijke slachtoffers per jaar. Tijd om onze aartsvijand’ wat beter te leren kennen: waarom bijt ze ons? Welk effect heeft dat (op ons én onze wereld)? En — vooral — hoe wapenen we ons ertegen?
Tijgermug

Waarom bijten muggen?

Wist je dat muggen eigenlijk vegetariërs zijn? Totdat de vrouwtjesmug eitjes moet produceren. Dan krijgt zij Dracula-achtige neigingen en snakt ze naar extra eiwitten om haar eitjes te versterken. Die vindt ze in het bloed van mensen en dieren. Als ze niet verstoord wordt, kan ze na zich slechts één keer te voeden met bloed wel honderden eitjes leggen.

Ben jij een muggenmagneet?

Muggen worden aangetrokken door de koolstofdioxide in onze adem en onze geur: onze huid geeft meer dan 300 chemische verbindingen af, die een uniek geurprofiel creëren. Zo kan de mug je al vanaf 70 meter detecteren. Wie het lekkerste muggenparfum heeft, wordt het vaakst gebeten. Hiervoor gebruikt de vrouwtjesmug haar zuigsnuit. Tijdens het drinken spuit ze wat speeksel met antistollingsmiddel naar binnen, zodat je bloed blijft stromen. Net op dat middel reageren we allergisch. Met als gevolg: een rode, jeukende bult. 

Hoe gevaarlijk zijn muggen?

Hoewel ze piepklein zijn, zijn muggen levensgevaarlijk. Jaarlijks hebben steekmuggen — zoals Anopheles- en Aedes-muggen — zo’n 830.000 doden op hun geweten, omdat ze ziektes als dengue, malaria en gele koorts overdragen. Ter vergelijking: de mens, die tweede staat op de lijst van meest gevaarlijke dieren ter wereld, zorgt jaarlijks voor slechts’ 580.000 slachtoffers. Het muggengevaar wordt volgens verschillende studies ook steeds groter door de vele internationale reizen en de opwarming van het klimaat. De komende jaren zullen er daardoor ook in Europa meer (dodelijke) infectieziektes verspreid worden door insecten.

Welk effect hebben muggen op onze geschiedenis?

Muggen prikken alle mensen en dus ook belangrijke historische figuren, zoals Toetanchamon, die vermoedelijk na een dodelijke muggenbeet van het toneel verdween. Muggen lieten ook hun sporen na bij historische gebeurtenissen, zoals de bouw van het Panama-kanaal en zelfs de publicatie van het beroemdste biologieboek On the Origin of Species’. Zo vertelt medisch entomoloog, dr. Bart Knols.

Hoe vermijd je muggenbeten?

De meest doeltreffende manier om muggen te weren, is een spray gebruiken waarin Deet (ofwel N,N‑diethyl-meta-toluamide) zit. Muggen hebben er een hekel aan, en sinds kort weten wetenschappers ook precies waarom. De stof stoot de muggen af door contact met hun poten! Wetenschappers hopen met deze kennis nieuwe muggen-afweermiddelen te ontwikkelen, die — anders dan Deet — niet schadelijk zijn voor zwangere vrouwen en kleine kinderen. Zo gaan we allemaal muggenvrije nachten en een lang leven tegemoet.