Hoeveel paardenkracht heeft een paard? (Hint: het is meer dan één.)

Paardenkracht heeft eigenlijk net zoveel met stoommachines als met paarden te maken. De eenheid werd aan het einde van de 18^de eeuw gelanceerd door James Watt. Hij wilde zijn verbeterde stoommachines aanprijzen, zodat mensen die zouden verkiezen in plaats van de paarden die toen nog het zware werk uitvoerden.

Vermogen

Maar hoe maak je duidelijk wat een machine in haar mars heeft? Vandaag promoten we dan haar vermogen. Dat geeft aan hoeveel arbeid er verricht kan worden in een bepaalde tijd. Precies wat ook Watt wou vertellen … alleen bestond daar in zijn tijd nog geen geschikte eenheid voor. Hij bedacht dus de term ​‘paardenkracht’, zodat hij de prestaties van zijn stoommachines kon vergelijken met die van een paard.

Hoeveel pk heeft een paard?

Om één eenheid paardenkracht, 1 pk, te bepalen observeerde Watt paarden die een molenwiel aandreven. Zo kwam hij tot de conclusie dat 1 pk het vermogen is van een paard om 33.000 pond (zo’n 15.000 kg) één voet (30,48 centimeter) te verplaatsen in één minuut. Watt kon dus trots verkondigen dat zijn stoommachine goed was voor 6 pk: ze verzette evenveel werk als zes paarden. Van een goede deal gesproken.

Maar … Watt baseerde zijn berekening op het werk dat paarden gemiddeld verrichtten gedurende een hele dag. Als een paard zich maar korte tijd moet inspannen, kan het natuurlijk meer. Daardoor is de berekening van Watt dus ook niet echt nauwkeurig. In werkelijkheid is het maximale vermogen van een gemiddeld fit paard dus niet gelijk aan 1 pk, maar wel ergens tussen de 12 en 14,9 pk.

Auto’s met paardenkracht

Paardenkracht werd later vervangen door een nieuwe eenheid van vermogen: de watt, vernoemd naar grondlegger James Watt. Eén watt staat voor één joule per seconde. Omgerekend is één pk ongeveer gelijk aan 735 watt. De eenheid paardenkracht komen we vandaag dan ook niet vaak meer tegen. Alleen auto’s pronken er nog mee. Zo heeft een gemiddelde wagen een vermogen van zo’n 200 pk, terwijl een straffe F1-wagen meer dan 1000 pk kan halen.

Gebeten door wetenschap? Plan een dagje Technopolis!

Koop je tickets

Boek je klasbezoek