Elke 40 dagen sterft er een taal

Het volgende slachtoffer van de klimaatopwarming? De taal! Zo’n 3500 talen dreigen immers te verdwijnen tegen 2100. Dat heeft te maken met kolonisatie, globalisering en de opwarming van de aarde. En met elke inheemse taal die verdwijnt, verdwijnt ook een uniek stukje geschiedenis, kennis en cultuur.
Talen2

Het aantal unieke talen dat wereldwijd gesproken wordt, neemt volgens cijfers van de Amerikaanse Language Conservancy voortdurend af. Elk jaar worden er negen talen niet meer gesproken. Of anders gezegd: om de veertig dagen sterft er een taal. Als dit probleem niet wordt aangepakt, dreigt tegen het einde van deze eeuw de helft van onze 7000 talen te verdwijnen, voorspelt UNESCO. Heel wat inheemse talen die gesproken worden in o.a. Noord-Amerika, Zuid-Amerika en Australië zullen dan uitsterven.

Klimaatverandering

De inheemse talen verdwijnen omdat ze vaak niet erkend worden door de overheid of omdat er geen toegang is tot onderwijs in die talen. Maar ook de klimaatcrisis speelt een rol: veel kleine taalgemeenschappen wonen in gebieden die bedreigd worden door zeespiegelstijging, overstromingen, hitte of droogte. Dat dwingt hen om te vluchten, waardoor hun taalgemeenschap uit elkaar valt. Die fragmentatie en het contact met andere meer ​‘dominante’ talen is vaak de doodsteek voor de minderheidstalen die het sowieso al moeilijk hadden.

Verlies

Onderzoekers waarschuwen niet alleen voor het verlies van talen, maar ook voor het verlies van grammaticale diversiteit. De grammatica van een taal zijn de regels die we hebben afgesproken voor het vormen van woorden en zinnen. Die taalregels verschillen van plaats tot plaats en veranderen vaak ook in de loop der tijd. Het uitsterven van talen – en hun grammatica – heeft dan ook grote gevolgen. Samen met de taal verdwijnt ook een uniek stukje menselijke geschiedenis, kennis en cultuur.

Decennium van de inheemse talen

Om het verdwijnen van onze taalkundige kennis tegen te gaan, heeft een internationaal onderzoeksteam de database ​‘Grambank’ aangelegd met daarin talen en hun grammatica. Er zitten nu al meer dan 2400 talen in, maar de bedoeling is om deze verder uit te breiden. Ook de Verenigde Naties zien het belang van taaldiversiteit en het behoud van inheemse talen in. De organisatie heeft de periode 2022 – 2032 daarom uitgeroepen tot het Decennium van de Inheemse Talen. Wie weet kunnen we zo al die kostbare ​‘kleine’ talen nog redden.


Bronnen:

Taalklimaatveranderinggeschiedeniscultuur