Eet jij straks een CRISPR-tomaat?

Japanse groenteliefhebbers kunnen sinds kort hun tanden zetten in een mooie, blozend rode tomaat van Sanatech Seed. De firma verkoopt als allereerste voedsel dat genetisch gewijzigd is met de CRISPR-techniek rechtstreeks aan de consument. Het gaat om de Sicilian Rouge High GABA-tomaat, waarvan de firma eerder ook al de genetisch gemanipuleerde planten verkocht aan zo’n 4000 landbouwers en tuiniers.

Copy-paste voor dna

Met CRISPR/​Cas9 wordt het dna van een organisme aangepast. De techniek maakt het mogelijk om héél precies een stukje dna weg te knippen en dat te vervangen door een ander — speciaal ontworpen — stukje. Een soort van copy-paste voor dna, zeg maar. Een groot verschil met vroegere vormen van genetische manipulatie, waarbij meestal extra stukjes dna van andere organismen aan de genetische code werden toegevoegd.

Anti-stress tomaat

De Japanse tomaten werden via de CRISPR/Cas-techniek aangepast om minder van een enzym te produceren dat gamma-aminoboterzuur (GABA) afbreekt. Daardoor bevatten de tomaten vijf keer zoveel GABA als normale tomaten. Volgens onderzoeken speelt deze stof, die ons lichaam ook zelf aanmaakt, een belangrijke rol in de hersenen en het zenuwstelsel. Het eten van extra GABA zou een positief effect op onze slaap en ons stressniveau hebben. Al zijn die voordelen nog niet onweerlegbaar bewezen.

Natuurlijk of niet?

Hoewel er aan gesleuteld is, beschouwt de Japanse overheid de Sicilian Rouge High GABA-tomaat niet als ​‘genetisch gemodificeerd’. De verandering die de tomaat onderging, zou immers ook van nature kunnen gebeuren. Maar met CRISPR gebeurt dit dus sneller en nog gerichter. In Japan mag de Sicilian Rouge High GABA-tomaat dan ook vrij verkocht worden. Iets wat bij ons in Europa niet zou kunnen: de tomaat zou hier de regels voor genetisch gemodificeerde gewassen moeten volgen, waardoor het lastiger en vooral prijziger is om goedkeuring voor verkoop te krijgen.

Meer in de rekken?

Voor zover bekend is de Sicilian Rouge High GABA-tomaat het allereerste CRISPR-voedsel dat aan het grote publiek wordt verkocht. Het eerste, maar zeker niet het laatste. Voorstanders van CRISPR zien talloze mogelijkheden. Zo kan je bijvoorbeeld het dna van koeien bewerken zodat hun vacht lichter van kleur wordt. Op die manier zouden ze beter bestand zijn tegen de opwarming van het klimaat. Verder kan je ook gewassen aanpassen zodat ze beter bestand zijn tegen droogte of ziekteverwekkers. De kans dat er dus straks CRISPR-eten op ons bord ligt, wordt dan ook steeds groter.

Deze blog kadert binnen de duurzame ontwikkelingsdoelstelling: Geen honger (SDG2). Als SDG Voice 2021 laat Technopolis jullie graag kennismaken met de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s). Meer info op: https://​www​.sdgs​.be/nl/