Diepzee-aardappelen: ‘oogsten’ of niet?

Op meer dan 4 kilometer diepte in de oceanen liggen vele vuistgrote stenen. Het zijn mangaanknollen – ook wel diepzee-aardappelen genoemd door hun vorm en het feit dat ze op de zeebodem liggen. Ze ontstonden doordat metalen die in het zeewater opgelost zijn in laagjes neerslaan rond een stukje steen, schelp, bot of zelfs een haaientand. De knollen bevatten veel mangaan, maar ook nikkel, koper en kobalt. Net omwille van die kostbare metalen willen tal van bedrijven de knollen maar wat graag ​‘oogsten’.

Diepzeemijnbouw

De mangaanknollen zouden een hulp kunnen zijn bij het vergroenen van onze economie. Zo wordt kobalt gebruikt in batterijen, die we nodig hebben voor elektrische auto’s, en koper wordt dan weer volop gebruikt in windturbines.

De vraag naar koper alleen al voor groene energieoplossingen zal tegen 2050 waarschijnlijk oplopen tot meer dan een miljoen ton per jaar. En omdat het steeds moeilijker wordt om goede plekken te vinden om er meer van op te graven, wordt er dus gekeken naar de oceaan en gedacht aan diepzeemijnbouw.

Kwetsbare ecosystemen

Door kostbare metalen op de oceaanbodem te ontginnen, kunnen sommige milieuproblemen die gepaard gaan met mijnactiviteiten op het land worden vermeden. Maar wat dan met de ecosystemen onder water? In en rond de ​‘knollenvelden’ leven koralen, anemonen, zeekomkommers, sponzen en waarschijnlijk een heleboel soorten die we nog niet ontdekt hebben. Wetenschappers vrezen voor dat onderwaterleven wanneer mijnbouw de leefomgeving komt verstoren.

Hoe groot de schade zou kunnen zijn, toonde een experiment uit de jaren ​‘80. In de Stille Oceaan werden toen mijnbouwactiviteiten gesimuleerd door een stuk zeebodem om te ploegen. Zee-onderzoekers doken enkele jaren geleden nog eens naar de site en wat bleek? Het drastisch verstoorde ecosysteem is nog steeds niet teruggekeerd naar de oorspronkelijke situatie. De schade die ontstond is tientallen jaren later nog altijd merkbaar.

Verzet

Er komt dan ook veel verzet: veel wetenschappers en beleidsexperts vragen om diepzeemijnbouw uit te stellen tot de ecologische gevolgen duidelijker zijn. En dat terwijl veel bedrijven al in de startblokken staan om met de ontginning te beginnen. Het wordt dus nog een spannende strijd om de ​‘onderwater-patatjes’.

Bronnen:

• https://​www​.technologyreview​.com/​2​0​2​3​/​0​4​/​0​6​/​1​0​7​1​0​5​1​/​t​h​e​s​e​-​d​e​e​p​-​s​e​a​-​p​o​t​a​t​o​e​s​-​c​o​u​l​d​-​b​e​-​t​h​e​-​f​u​t​u​r​e​-​o​f​-​m​i​n​i​n​g​-​f​o​r​-​r​e​n​e​w​a​b​l​e​-​e​n​ergy/
• https://​www​.nationalgeographic​.nl/​o​n​t​g​i​n​n​i​n​g​-​v​a​n​-​d​i​e​p​z​e​e​-​z​o​u​-​d​o​d​e​l​i​j​k​-​z​i​j​n​-​v​o​o​r​-​n​o​g​-​n​i​e​t​-​o​n​t​d​e​k​t​e​-​s​o​orten
• https://​www​.vrt​.be/​v​r​t​n​w​s​/​n​l​/​2​0​2​1​/​0​4​/​1​5​/​m​a​n​g​a​a​n​k​n​o​l​l​e​n​-​i​n​-​d​e​-​o​c​e​a​a​n​-​m​o​e​t​e​n​-​w​e​-​m​a​s​s​a​a​l​-​d​i​e​p​z​e​e​b​o​d​e​m​-​gaan/
• https://​www​.nature​.com/​a​r​t​i​c​l​e​s​/​s​4​1​5​9​8-019 – 44492‑w
• https://​www​.eoswetenschap​.eu/​n​a​t​u​u​r​-​m​i​l​i​e​u​/​d​i​e​p​z​e​e​m​i​j​n​b​o​u​w​-​s​t​a​p​p​e​n​-​h​e​t​-​d​u​ister