Dag van de Wetenschap - Robots op zee!

Had je 50 jaar geleden gezegd dat onze auto’s in de nabije toekomst zélf zouden rijden, dan hadden ze je niet geloofd. En kijk nu, zelfrijdende auto’s zijn niet langer een mythe. Aan dat lijstje kunnen we ook artificiële intelligentie,virtual reality en robots toevoegen. Dit soort technologische ontwikkelingen waren misschien ooit verre toekomstmuziek, maar zijn nu niet meer weg te denken uit ons dagelijkse leven.

Klaar voor robotica op zee

Ook in de wetenschap van de zee voltrekt zich momenteel een technologische revolutie. Nieuwe technologieën stellen ons in staat om de diepste plekjes van de oceaan te ontdekken, om op nieuwe manieren naar plankton te kijken, of om vanachter een bureau broeikasgassen te meten in de Noordzee. 

In die nieuwe vorm van zeeonderzoek is er een belangrijke rol weggelegd voor robots. Maar waar de bedrijfswereld en ook defensie al volop de voordelen van autonoom varende robots ontdekten én benutten, was dit bij zeeonderzoek in de Lage Landen nog niet het geval. Daar komt nu stilaan verandering in: sinds kort trekt het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) volop de kaart van de robotica voor zijn zeewetenschappelijk onderzoek. Meer nog, met de steun van de Vlaamse Overheid, lanceerde het VLIZ een heus ​‘Marine Robotics Centre’ dat onderdak vindt in het Marien Station Oostende. Op termijn moet dat centrum uitgroeien tot een internationale kennishub voor mariene robotica.

Het Marien Station Oostende vormt de uitvalsbasis van het eerste ​‘Marine Robotics Centre’ van de Lage Landen (VLIZ)

De Belgische zee-robotten

De robotfamilie van het VLIZ telt momenteel 3 telgen: het onbemande oppervlaktevaartuig USV​‘Adhemar’, de autonome onderwaterrobot AUV​‘Barabas’, en de op afstand bestuurbare onderwaterrobot ROV​‘Zonnebloem’.

De drie robots zijn uitgerust met hoogtechnologische instrumenten en hebben elk hun eigen ​‘superkracht’: de AUV​‘Barabas’ — die lijkt op een torpedoachtige vis — kan vlot naar een diepte van 1000 meter duiken en tot 7u onder water blijven. Zo kan hij, volledig autonoom, de zeebodem of scheepswrakken in kaart brengen. De USV​‘Adhemar’ lijkt dan weer op een traag varende platboot die aan het wateroppervlak blijft. Hij is volledig energie-neutraal (de robot beweegt zich voort met golfenergie en is uitgerust met zonnepanelen) en kan weken tot zelfs maanden op zee vertoeven. Handig wanneer wetenschappers langdurige metingen in het water en de atmosfeer willen uitvoeren. De ROV​‘Zonnebloem’ valt dan weer te vergelijken met een maanlander die door het water kan vliegen. Zijn voornaamste doel? De onbekende diepzeewereld in beeld te brengen. Hiervoor heeft hij enkele sterke lichten en foto- en videocamera’s mee. Met zijn grijparm kan de robot ook stalen nemen in ​‘buitenaards’ ogende omgevingen, zoals diepzeecanyons, koudwaterkoraalriffen, moddervulkanen of methaanbronnen.

Het onbemande oppervlaktevaartuig USV​‘Adhemar’ is energie-neutraal en kan weken tot maanden op zee verblijven.

De autonome onderwaterrobot (AUV) ​‘Barabas’ ingezet vanop het onderzoeksschip RV Simon Stevin.

De op afstand bestuurde robot (ROV) ​‘Zonnebloem’ wordt voornamelijk ingezet voor diepzeeonderzoek vanop onderzoeksschepen.

Op naar de toekomst

Naast wetenschappelijk onderzoek gebeurt er nog veel meer op zee. Denk maar aan visserij en scheepvaart, maar ook nieuwe activiteiten zoals offshore energie en aquacultuur. Om al deze activiteiten op een veilige, gecoördineerde manier naast elkaar te laten plaatsvinden, is er steeds meer ondersteuning van nieuwe technologieën. The Internet of Things en artificiële intelligentie zullen ongetwijfeld straks ook de zee – waar nu nog een beperkte connectiviteit is – veroveren. En ook robots zullen in dit verhaal ongetwijfeld een belangrijke rol vervullen.

De nieuwste technologische ontwikkelingen in de mariene wetenschap ontdekken? Zak op 24 november — Dag van de Wetenschap — af naar het Marien Station Oostende. Je maakt er je eigen onderwaterrobot, neemt het op tegen een computer in een wedstrijdje ​‘plankton herkennen’, volgt een live demo van een duikende diepzeerobot, en neemt een kijkje binnenin een echte meetboei. Voor elk wat wils, dus.

Marien Station Oostende (VLIZ) - ²⁴⁄₁₁ — 10u tot 17u — Slipwaykaai 2 — 8400 Oostende

Contact: info@​vliz.​be; +32(0)593421 30