Koelen zonder blazen? Opwarming van het onderwijsklimaat!

Onze onderwijskwaliteit is net als de opwarming van de aard een groot probleem, waar consensus rond groeit en waarvoor al eerder werd gewaarschuwd. Er zijn te weinig leerkrachten. Scholen vinden geen mensen die de leerstof snappen en uitgelegd krijgen aan leerlingen. En tegelijk vermindert ook de onderwijskwaliteit. Onze leerlingen scoren zwakker voor taal en wiskunde dan vroeger en boeren achteruit in vergelijking met kinderen elders.

Niet sussen

Net als bij de klimaatopwarming werd er ook rond het onderwijsprobleem ​‘gesust’: het lerarentekort stelde zich toch niet op alle onderwijsniveaus en in alle regio’s? Er was toch nog altijd een reserve van mensen met het juiste diploma die teruggehaald konden worden? En zou de verhoging van de pensioenleeftijd het personeelstekort niet oplossen? Neen, vandaag zien we dat het probleem zuurtjesaan algemeen en acuut wordt.

Hetzelfde gebeurde bij de daling van de onderwijskwaliteit. Ach, peilde OESO in zijn onderzoek niet gewoon naar de minimumvereisten bij vijftienjarigen? Staarden we ons daarop niet blind, terwijl een grote groep wel over veel hogere latten sprong? Weeral neen, ook onze toppers scoren vandaag minder goed op lastige oefeningen rond basisvaardigheden. En ook andere (inter)nationale tests schetsen hetzelfde beeld: we zakken weg. Tot overmaat van ramp bepaalt de afkomst van kinderen nergens zo sterk het leerresultaat als bij ons.

Airco

Er zijn mensen die zich willen beschermen tegen de opwarming van de aarde door airco te installeren. Iets soortgelijks gebeurt in ons onderwijs: dat pakt wie het kan krijgen. Kinderverzorgers voor de kleuterklas, een economist zonder pedagogische kwalificatie die wiskunde geeft aan achttienjarigen,… Maar net zoals airco voor een aangename binnenhuistemperatuur zorgt ten koste van de verdere opwarming van de aarde, zorg je met een niet gekwalificeerde voor de klas voor een toezichter, maar niet voor een leraar die kinderen leert wat ze moeten leren.

Hier en daar verdienen de ​‘onderwijsblussers’ een pluim: sommigen zijn echt goed en besloten bovenop hun werk een lerarenopleiding te volgen. Maar anderen maken het probleem alleen maar groter: slechte leerkrachten haken nog sneller af, duwen de kwaliteit omlaag en zorgen ervoor dat andere leraren de leergaten moeten dichten, waardoor hun beroep nog minder aantrekkelijk wordt en de onderwijskwaliteit nog meer de dieperik in gaat.

Easy as one-two-three

Hoe we het onderwijsprobleem dan wel moeten aanpakken? Onderzoek leert dat we een drietrapsraket nodig hebben. De eerste trap: we moeten gediplomeerde startende leraren vasthouden. We kunnen geen campagne voeren waarin we de job promoten en tegelijk toelaten dat een derde van de starters er binnen de vijf jaar de brui aan geeft. Die achterdeur sluiten, vergt geen rocket science. Studies bevestigen dat startende leraren gewoon een fijne startopdracht, jobzekerheid en mensen om op terug te vallen willen. Dus, soigneer de starters, geef hen groeikansen en toon interesse in hun nieuwe inzichten.

Hen verder professionaliseren is trap twee. Geen enkele professional kan teren op een opleiding van 20 of — straffer nog — 40 jaar geleden. Met één pedagogische studiedag per jaar komen we er niet: dan weten ze in het beste geval wat ze moeten doen, maar niet hoe. Daarvoor is verdere training nodig. Vandaag gaat daar maar 1/​1000ste van het onderwijsbudget naartoe. Wat ons de slechtste leerling in de westerse onderwijs-klas maakt. Dankzij trap één en twee, bereiken we de laatste trap: een verbetering van de onderwijskwaliteit. Deze derde rakettrap is het gevolg van een coherent beleid. Nationale tests, ijkingsproeven en andere lukrake vergelijkingsinitiatieven op zich bereiken dat doel niet. Door keer op keer de stijgende temperatuur te meten, gaat die ook niet ineens dalen.

Praktisch

Johan De Wilde, onderzoeker aan de lerarenopleiding bij Odisee, reist op de Dag van de Wetenschap het land rond (Gent, Brussel, Aalst) om de drietrapsraket te lanceren.

De Krook — ²⁴⁄₁₁ — 11u tot 11u30 — Miriam Makebaplein 1 — 9000 Gent
Muntpunt — ²⁴⁄₁₁ — 13u30 tot 14u — Munt 6 — 1000 Brussel
Odisee campus Aalst — ²⁴⁄₁₁ — 15u tot 15u30 — Kwalestraat 154 — 9300 Aalst