Bloedverlies? Ooit diende men melk toe!

Wie in de 19de eeuw grote hoeveelheden bloed verloor, had slechte vooruitzichten. Niet alleen door het bloedverlies zelf, maar ook door de medische behandeling die volgde. Sommige artsen vervingen het verloren bloed immers door … melk!
Bloed3

Vandaag weten onze artsen er gelukkig wel raad mee, maar in de 19de eeuw waren bloedtransfusies een riskante onderneming. Er was toen nog geen kennis over de verschillende bloedgroepen.

Stollend bloed & stervende patiënten

De eerste min of meer succesvolle bloedtransfusies bij mensen gebeurden in de 17de eeuw door de Britse arts Richard Lower en de Franse arts Jean-Baptiste Denis. In beide gevallen kwam het bloed van een schaap en wist de ontvangende patiënt te overleven. Jammer genoeg verliepen de meeste daaropvolgende transfusies die de artsen uitvoerden heel wat minder goed. De ingreep werd in 1668 dan ook verboden en het onderzoek naar bloedtransfusies werd ongeveer 150 jaar lang stopgezet. In het begin van de 19de eeuw boog de medische wereld zich er opnieuw over, maar hetzelfde probleem bleef de kop opsteken: de patiënten bleven sterven.

Transfusies met melk

Hoe kon men de vervelende eigenschappen van bloed het beste omzeilen? Door gewoon iets anders te gebruiken, natuurlijk. Tegen het midden van de 19e eeuw besloten enkele artsen om melk in plaats van bloed toe te dienen. Ze geloofden dat de kleine olie- en vetdeeltjes van de melk in het menselijk lichaam zouden worden omgezet naar witte bloedcellen.

De eerste melk-injectie bij mensen werd in 1854 uitgevoerd door de dokters James Bovell en Edwin Hodder. Naar verluidt overleefde hun eerste en tweede patiënt en verbeterde hun gezondheid zelfs. Minder verrassend: de volgende drie patiënten stierven na hun behandeling. Ondanks de slechte resultaten werden melk-transfusies toch regelmatig toegediend. Al bleven heel wat artsen sceptisch. Een gevoel dat werd aangewakkerd door het grote aantal sterfgevallen onder de patiënten die zo’n behandeling ondergingen.

Bloedtransfusie

Pas toen de arts Karl Landsteiner in 1901 de bloedgroepen ontdekte, kon een veilige en effectieve methode voor bloedtransfusies worden ontwikkeld. Zónder melk!

Vandaag zijn bloedtransfusies een gestandaardiseerde medische procedure die vaak wordt uitgevoerd. Ze redden het leven van heel wat mensen die ernstig bloedverlies lijden na een ongeval, een chirurgische ingreep of een bevalling. De vraag naar bloed is zo groot dat er volgens de Wereldgezondheidsorganisatie wereldwijd meer dan 118 miljoen bloeddonaties worden ingezameld. Wil jij ook bloed doneren? Check dan de website van Rode Kruis Vlaanderen.

Gebeten door wetenschap? Plan een dagje Technopolis!

Koop je tickets

Boek je klasbezoek


Bronnen

bloedtransfusiemelkbloedgroependonatiegezondheidgeschiedenis