Bestaan er ook dialecten in gebarentaal?

Gebarentaal is de taal die dove en slechthorende mensen gebruiken om te communiceren. Hierbij worden begrippen uitgebeeld met de handen en armen, maar ook via de lichaamshouding en mimiek. Als er (nog) geen gebaar bestaat voor een woord, wordt het via het handalfabet gespeld met de vingers.

Landstalen in gebaren

Er bestaat niet één gebarentaal. Praktisch elk land heeft zijn eigen taal, net als bij gesproken talen. Sterker nog: hoewel we in Nederland en Vlaanderen (grotendeels) dezelfde taal spreken, is daar in de gebarentaal maar weinig van te merken. En ook bij Britten en Amerikanen is dit het geval: terwijl hun spreektaal grote overeenkomsten heeft, is hun gebarentaal erg verschillend. 

Verschillen tussen streken

Hoeveel gebarentalen er zijn, is lastig te bepalen. De World Federation of the Deaf schat minstens 300. Want net als bij gesproken talen zijn er ook bij gebarentalen heel wat regionale varianten. De gebaren verschillen van land tot land, en van streek tot streek. Zo is het gebaar voor ​‘klein’ anders in West-Vlaanderen dan in Antwerpen, en als een Limburger begint te gebaren wordt het al snel duidelijk dat hij geen Vlaams-Brabanter is.

Standaardgebarentaal

De lokale ​‘dialecten’ ontstonden rond de vroegere dovenscholen. Daar brachten dove kinderen een groot deel van hun jeugd door, waardoor ze weinig met dove mensen uit andere provincies in contact kwamen. Doorheen de jaren kwam er een spontane standaardisering: er kwam meer onderling contact en gebarentaal dook ook in de (sociale) media op. Gebarentaal evolueert trouwens nog dagelijks, want er komen steeds nieuwe gebaren bij, zoals bijvoorbeeld voor Twitter, selfie of drone.

Wat gebaar je?

Als dove personen de grens oversteken wacht hen dus een volledig nieuwe gebarentaal. Toch lukt het hen vrij gemakkelijk om ook daar te communiceren. Dat komt omdat ze al van jongs af aan geleerd hebben zich aan te passen aan hun gesprekspartner. Ze hebben bijvoorbeeld veel horende mensen in hun omgeving met wie ze moesten leren communiceren. 

Gebaar mee!

Zelf een mondje gebarentaal leren? Op woordenboek​.vlaamsegebarentaal​.be ontdek je de Vlaamse gebarenschat en haar regionale varianten via filmpjes. Zo ​‘spreek’ je straks nog een dialect extra.